Kastamonu Arkeolojik ve Tarihi değerler yönünden bir nevi açık hava müzesi görünümündedir. İl Merkezinde ve diğer yerleşim birimlerinde bulunan kale, kaya mezarları, cami ve külliyeleri, medreseler, hanlar, hamamlar ve köprüler ile Kastamonu bütün olarak bir sit alanı niteliğindedir. Taşköprü Pompeipolis Antik Kentinin yanı sıra Çatalzeytin Ginolu, İnebolu ve Devrekani'de arkeolojik sit alanları vardır. Çevrede kazı ve araştırmalardan elde edilen eski Anadolu uygarlıklarına ait arkeolojik ve tarihi eserler Kastamonu Arkeoloji Müzesi'nde sergilenmektedir.
Kastamonu çevresinde Candaroğulları ve Osmanlılardan bir çok tarihi eser kalmış olup, Ata Bey Camii, İsmail Bey Külliyesi, Yılanlı Şifa hanesi, Frenkşah Hamamı, Aşır Efendi Hanı, Karanlık Bedesten, Nasrullah Külliyesi, Yakup Ağa Külliyesi bunlardan bazılarıdır.

İl merkezine 18 km mesafedeki Kasaba Köyünde bulunan 14. Yüzyıldan kalma Mahmut Bey Camii ahşap işçiliğin en güzel örneklerinden biridir. Kastamonu Evliyalar Şehri olarak da ünlenmiştir. Başta, Mutasavvıf Şeyh Şaban'ı Veli olmak üzere bir çok ermişten kalan eserler ve hatıralar Kastamonu'yu Din turizminin ilgi odaklarından biri haline getirmiştir. Bu eserlerin içinde en önemlileri Şeyh Şaban'ı Veli külliyesi, Benli Sultan Külliyesi ve Aşıklı Sultan Türbesidir. Kastamonu geleneksel Türk evi yakın dönem Osmanlı mimarisinin örneklerinin yoğun olarak bulunduğu ender illerdendir. Kentsel sit kapsamına alınmış olan Kastamonu, Taşköprü, Küre, İnebolu, Cide ve Abana'nın eski mahalleleri ve yapıları ziyaretçilerde nostalji ve hayranlık uyandırmaktadır.

Özellikle Mimar Vedat Tek tarafından yapılmış Vilayet Konağı, Mimar Kemalettin Bey tarafından yapılmış Kastamonu Arkeoloji müzesi gibi resmi binalar; pederşahi aile yapısına göre inşa edilmiş Liva Paşa Konağı, Hilmi Bey Konağı, Daday Köpekçioğlu Konağı gibi eşraf evleri, aşı boyalı İnebolu evleri bunların en güzel örneklerindendir.