Kastamonu'da El Dokumaları

Candaroğulları Beyliği'ne başkentlik eden Kastamonu 500 yıla yakın egemenliği altında bu lunduğu Osmanlı imparatorluğu döneminde de Kuzey Anadolu'nun önemli bir yönetim, Kültür ve ticaret merkezi olmuştur. Osmanlı döneminde özellikle dokumacılıkta ihtisaslaşan Kastamonu,Cumhuriyet dönemindede bu işlevini devam ettirmiştir.20.Yüzyılın ilk çeyreğin de çevre illerin olduğu kadar ordunun da dokuma ihtiyacının büyük bir bölümü bu yöreden karşılanmıştır. 1942 yılında ülke genelinde 142.000 dokuma tezgahının 19.377'si Kastamonu 'dadır. Bu rakam gösteriyor ki ülke dokumacılığının 1/7'sine Kastamonu Hakimdir.

1940'li yılların gazetelerinden;

Sahil boyundaki ilçelerden Cide, İnebolu, Doğanyurt, Çatalzeytin ile Küre ve Şenpazar' da keten ekiminin yanında dokumacılığın yapıldığı, Tosya çevresinde yün ve tiftik dokumacılığı; Taşköprü ve Hanönü' nde kendir, Merkez ilçe, Daday, Araç, Devrekani, İhsangazi çevresin deki köylerde ise pamuklu dokuma yapıldığına dikkat çekmektedir. 1941 yılında el dokumacı lığını desteklemek ve organize üretim sağlamak amacı ile "Dokuyucu ve Dokutturucular Kooperatifi" kurulmuştur. Aynı yılda Kastamonu ili dahilinde 65318 hane varken 19377 el tezgahı vardır. 1944 yılında 3.140.571 liralık ciro yapan kooperatif, 1943 yılında 151.926 paket(680 ton)iplik kullanılarak 6 milyon metre dokumayı yurt tüketimi ne sağlamış, 1947 yılında 2144 ortaklı bir güç haline gelmiştir. 1950'li yıllar Kastamonu Doku macılığının sanayi dişlileri arasında ezildiği yıllardır. Kooperatifin yönetiminden kaynaklanan sebepler yanında enerjinin Kastamonu'da bulunmaması ve makinalaşmama yok olmanın başlangıcı olmuştur. İnsan emeğinin getirdiği yüksek maliyete karşılık makine ile yapı lan üretim kısa zamanda piyasaya hakim olmuştur. Her geçen gün azalan tezgah sayısı 1990'lı yıllarda yok denecek seviyeye gelmiştir. 1980'li yıllarda keçi üretiminin yasaklanma sı, 1960'lı yıllarda büyük şehirlere ve yurt dışına başlayan göç büyük emek gerektiren, ancak o derecede alıcısı olmayan keten ekiminin azalmasına da sebep olmuştur. Göçü önleyecek tedbir olarak yıllarca uğraş verilen halı ve kilim üretimi de verimli hale getirilememiştir. İşletme müdürlüğü bir taraftan atölye bünyesinde eğitsel amaçlı tezgah kurarken bir taraf tan da evlere tezgah vererek işe başlamış, 1997 yılı sonun da 100 tezgahlık bir güce ulaşmıştır. Tezgahlarda pamuklu ağırlıklı olmak üzere, yünlü, tif tik, keten ve kenevir ipliklerle dokuma yapılmakta dır. Yörenin özellikli dokumaları olan sarı kıvrak (Toplamalı), boğma, göyneklik, mendil (önbezi), yanında işlemeli olarak Salmaz Azdavay, Boyabat işleri, Tosya kuşağı yapılmaktadır. Renkli ipliklerle yapılan dokumalarda yöresel renklerin kullanılmasına özen gösterilmektedir. Sarıkıvrak, Selalmaz gibi dokumalar da çok bükümlü (kıvrak) ip kullanılmaktadır. Dokuma enleri 25 cm.den 170 cm.ye kadar yapılabilmektedir. İki ayakçaklı (gücü) tezgahtar yanında dört ayakçaklı tezgahlarda kullanılmaktadır. Yapılan dokumalar metre olarak kumaş halinde satıldığı gibi,peçete,peşkir her çeşit örtü, perde atkı, çarşaf, çanta, seccade, yastık yapmaya elverişlidir. Dokumalardan yapılan gömlek, kravat, yelekler büyük ilgi görmüştür. Atölye ve tezgahlarda ayda asgari 5 bin metre, yıllık olarak ise 60 bin metre dokuma yapılabilmektedir

 

   

   

   

   

*** Yakında ***

   

*** Yakında ***

   

*** Yakında ***

   

*** Yakında ***

   

   

E-Posta : kastweb@hotmail.com

   
     
     
     
     
     
   

Yerel Giysi - Bindallı

Dokuma Örnekleri

Dokuma Tezgahı